Η πάλη των κινηματογραφικών γενιών

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΝΕΟ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΝΟΜΟ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΥ
Ελευθεροτυπία, Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 2010
Της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ
 
Το κινηματογραφικό νομοσχέδιο του Παύλου Γερουλάνου είναι φυσικό να απασχολεί έντονα τον κόσμο του σινεμά. Αλλοι, κυρίως οι νέοι που συμμετείχαν στην κίνηση «Κινηματογραφιστές στην ομίχλη», είναι σχεδόν ενθουσιασμένοι. Αλλοι, κυρίως της παλιάς γενιάς, είναι από επιφυλακτικοί έως έντονα αρνητικοί. Η διάσταση αυτή είναι φανερή και από τις απόψεις εφτά γνωστών σκηνοθετών, τις οποίες δημοσιεύουμε.
 


Θετικός αλλά ασαφής


ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΤΑ ΑΓΓΕΛΙΔΗ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΙΣ:

«Οι πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης, η ανακατανομή των εσόδων, η απαλλαγή από γραφειοκρατικές αγκυλώσεις, η πρόθεση διαφάνειας και η οικονομική ενίσχυση των ταινιών αντίστροφα από το box office, είναι όλα θετικά στοιχεία του σχεδίου νόμου. Πιστεύω, όμως, ότι η ανάπτυξη της μορφικής και αφηγηματικής καινοτομίας πρέπει να εισαχθεί στους στόχους του ΕΚΚ, δίπλα στην ενίσχυση της μικρής παραγωγής. Επίσης, να ενισχυθεί η εναλλακτική διανομή των ελληνικών ταινιών, μαζί με την ύπαρξη και ανάπτυξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, καθώς και η προώθηση με ευφυείς τρόπους της ελληνικής κινηματογραφίας από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Στα κανάλια που δεν θα εφαρμόσουν το 1,5% να επιβληθούν κυρώσεις, που να αναγράφονται με σαφήνεια στον νόμο, όπως π.χ. η απόδοση των οφειλόμενων ποσών υπό τη μορφή προστίμων προς το ΕΚΚ υπέρ των νέων δημιουργών και μικρών καλλιτεχνικών ταινιών. Βασική ανησυχία μου είναι ότι η πραγματοποίηση των προθέσεων του νέου νόμου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τους ανθρώπους που θα τον εφαρμόσουν, καθώς και από τους εσωτερικούς κανονισμούς του ΕΚΚ και του φεστιβάλ. Θα πρέπει να εισαχθούν κάποιες σαφείς διατυπώσεις που να ρυθμίζουν και να διασφαλίζουν τις κατευθύνσεις εφαρμογής του».

Αντιδρούν οι βολεμένοι


ΣΩΤΗΡΗΣ ΓΚΟΡΙΤΣΑΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ - ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ:

«"Γάιδαρο σου δίνανε, τον κοίταζες στα δόντια;". Είναι ακατανόητο σκηνοθέτης, παραγωγός ή τεχνικός να προβληματίζεται τη στιγμή που έρχεται ένας νόμος, ο οποίος κόβει τις σπατάλες, τα πάρτι και τα γνωστά σε όλους μας καραγκιοζιλίκια δήθεν "περί το ελληνικό σινεμά", τα χρήματα αυτά να επιστρέφονται στο σώμα του κινηματογράφου, στην παραγωγή δηλαδή της ταινίας μας, ώστε κάποτε να μπορέσουμε ως σκηνοθέτες και παραγωγοί να κάνουμε την ταινία που θέλουμε και όχι αυτή που μας επιτρέπει μια στερημένη παραγωγή! Είναι ακατανόητο σκηνοθέτης, παραγωγός, τεχνικός ή σεναριογράφος να είναι σκεπτικός όταν θεσμοθετούνται φοροαπαλλαγές υπέρ του κινηματογράφου, υποχρεώνονται τα κανάλια να εφαρμόσουν το 1,5%, ενισχύεται η αίθουσα που πραγματικά παίζει την ελληνική ταινία και όχι αυτή που την πετάει σαν πατσαβούρα σε μια αίθουσά της κάπου στα τέλη Απριλίου! Είναι ακατανόητο να έρχεται ένας νόμος που τελειώνει επιτέλους τη σίτιση στα κέντρα εξουσίας ανθρώπων με μηδαμινό και ενίοτε προσβλητικό της μέσης νοημοσύνης έργο, και υγιής ενεργός κινηματογραφιστής να αντιδρά! Ενα μόνο είναι κατανοητό: ότι τα διάφορα βροντώδη εγώ, από τα οποία που βρίθει ο χώρος μας, και από πίσω τους όσοι είχαν μια χαρά βολευτεί στην αθλιότητα, έχουν πράγματι κάθε λόγο να αντιδρούν και να διεκδικούν με την πιο βολική "θεωρητική, καλλιτεχνική, επαναστατική" θεωρητικολογία να μην αλλάξει στην ουσία τίποτα! Αυτό άλλωστε δεν βλέπουμε καθημερινά στη χώρα μας εδώ και τριάντα χρόνια και έφτασε σήμερα εδώ που έφτασε;».

Να μην αποσυρθεί


ΘΑΝΟΣ ΑΝΑΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ:

«Βλέπω θετικά τον νόμο γιατί είναι προς την κατεύθυνση των πέντε σημείων που είχαμε ζητήσει οι "Κινηματογραφιστές στην ομίχλη". Υπάρχουν μικρές, ελλείψεις που πρέπει να διευκρινιστούν, για παράδειγμα πώς δένεται ο νόμος με τα φορολογικά μέτρα που έχουν παρθεί. Ενα άλλο θέμα είναι πώς θα διανεμηθεί το 1,5%. Δεν με δυσαρεστεί το 0,75%, αρκεί να εφαρμοστεί χωρίς διαστρεβλώσεις. Θα είναι σημαντικό αν τελικά αυτά που προβλέπει το νομοσχέδιο μπορέσουν να προσφέρουν στην πράξη την πολυφωνία, που είναι αίτημα ολωνών. Στην πολυφωνία χωράει όλος ο καλός κινηματογράφος, συμπεριλαμβανομένου του εμπορικού. Δεν ξεκαθαρίζεται όμως η σχέση με τη διανομή. Οι καλές ταινίες θα πρέπει να βρίσκουν χώρο να προβληθούν. Θα το θεωρήσω αποτυχία να αποσυρθεί ο νόμος, όπως επίσης και να μη γίνουν διορθώσεις, όπου υπάρχει περιθώριο».

Τεράστιο πρώτο βήμα


ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΦΕΤΖΟΠΟΥΛΟΣ, ΗΘΟΠΟΙΟΣ-ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ:

«Αυτό που κάναμε οι "Κινηματογραφιστές στην ομίχλη" είχε, κατά κάποιον τρόπο, θετικό αποτέλεσμα. Για πρώτη φορά, μια ομάδα -υπόδειγμα για το πώς θα έπρεπε να λειτουργεί η κοινωνία των πολιτών- κατάφερε να περάσει ιδεολογικά και κλαδικά μηνύματα στην κοινωνία, αλλά κυρίως στους όμορους καλλιτεχνικούς χώρους, και τελικά στην εξουσία. Το σχέδιο νόμου έχει σχεδόν αυτά που ζητούσαμε από την Πολιτεία:

1. Ελευθερία και ανεξαρτησία στον δημιουργό από οποιαδήποτε πελατειακή σχέση χρηματοδότησης, που έθρεψε στο παρελθόν διαπλοκή και διαφθορά.

2. Πολλαπλές πηγές χρηματοδότησης μακριά από το κρατικό μονοπώλιο.

3. Φορολογικά κίνητρα σε επενδυτές.

4. Διοίκηση στο ΕΚΚ μακριά από τον ασφυκτικό έλεγχο των επαγγελματιών κρατικοδίαιτων που υποκρίνονται τους συνδικαλιστές.

Το σχέδιο νόμου είναι ένα τεράστιο πρώτο βήμα, αλλά μένει να δούμε την ψήφιση και την εφαρμογή του. Αυτά θα δείξουν αν θα έρθει η άνοιξη. Το τελευταίο εξαρτάται και από την πολιτική γενναιότητα -ο Παύλος Γερουλάνος έδειξε ότι διαθέτει αρκετή- αλλά και από την εγρήγορση όλων όσοι θα κληθούν να το υλοποιήσουν: κινηματογραφιστών και υγιών σωματείων».

Στην υπηρεσία των παραγωγών


ΤΩΝΗΣ ΛΥΚΟΥΡΕΣΗΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ:

«Είναι περιοριστικός και όχι αναπτυξιακός. Ενδιαφέρεται για την οικονομική ευημερία της οργανωμένης επαγγελματικής παραγωγής και αδιαφορεί γι' αυτό που λέμε δημιουργία και έμπνευση του ανεξάρτητου κινηματογραφιστή. Μεγάλο μέρος του στηρίζει τα πλάνα των μεγάλων γραφείων παραγωγής των οργανωμένων συμφερόντων. Ολα τα χρόνια, ο ελληνικός κινηματογράφος πατάει πάνω στην αυτοθυσία, στην αγωνία, στην επαγγελματική ευσυνειδησία του μοναχικού δημιουργού. Τώρα αυτός, για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί, πρέπει να ενταχθεί σε συμφέροντα άλλων στόχων: εισιτηρίων, διανομής, επώνυμων ηθοποιών, και γενικά μια σειρά από συνθήκες μοριοδότησης που δεν αποτέλεσαν ποτέ άλλοθι για ουσιαστική δημιουργία. Οι νέοι πρέπει να τεθούν στην υπηρεσία του παραγωγού, ο οποίος στο ελληνικό σινεμά δεν υπήρξε ποτέ παραγωγός, αλλά διαχειριστής των χρημάτων. Οι παραγωγοί αποκτούν μεγάλη δύναμη και ο δημιουργός οδηγείται στην εξαφάνιση. Το ΕΚΚ διοικείται από έναν συγκεκριμένο μηχανισμό, που μπορεί να βελτιωθεί αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να γίνει κι αυτός αποκλειστικής εξουσίας και διαχείρισης μοναχικών, ικανών ή μη προσώπων, τα οποία δίνουν λόγο στον υπουργό και δεν έχουν ουσιαστικό διάλογο με τον ευρύτερο χώρο. Διαβάζω στο νόμο και την απόρριψη του ελληνικού τμήματος στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, που μέχρι τώρα ήταν ο πρώτος δημόσιος χώρος μιας ταινίας. Επίσης, η μονή αίθουσα χάνει το ελάχιστο ενδιαφέρον της να παίξει ελληνικές ταινίες. Η λέξη "σκηνοθέτης" υπάρχει σε αυτό το νόμο μόνο 2-3 φορές. Είναι καλύτερο να στοχεύσουμε σε ένα νόμο ανθρωποκεντρικό».

Είναι υπόθεση των νέων


ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ:

«Είναι δικαίωμα των νέων να έχουν το νόμο που επεδίωξαν. Αυτοί ούτως ή άλλως τον στήριξαν μέσα από την "Ομίχλη". Εμείς οι παλιότεροι έχουμε αντιρρήσεις, κυρίως γιατί μετατοπίζεται το κέντρο της δημιουργικής διαδικασίας από τους σκηνοθέτες στους παραγωγούς. Ωστόσο, ο δρόμος είναι μπροστά για τους νέους και από αυτούς εξαρτάται αν θα αποδώσει το νέο νομοσχέδιο. Ελπίζω να επέλθει ο ιστορικός "συμβιβασμός" των σκηνοθετών με τους παραγωγούς, και οι δεύτεροι να στηρίξουν τις πραγματικές ταινίες τέχνης και όχι αυτές που στηρίζονται στην τηλεοπτική υποκουλτούρα. Υπάρχουν δυνατότητες βελτίωσης, κυρίως σε θέματα που φαίνονται εντελώς αντιπνευματικά, όπως η βαθμολόγηση των συντελεστών, σύμφωνα με την οποία βαθμολογούνται με δέκα οι παραγωγοί και πέντε οι σκηνοθέτες. Υπάρχουν διατάξεις που θα κριθούν στην πράξη, όπως οι επιστροφές φόρων και η σχέση των αιθουσών με τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής. Συμφωνώ με τη απομάκρυνση των συνδικαλιστών από το δ.σ. του ΕΚΚ, τουλάχιστον για ένα διάστημα, διότι οι συμπεριφορές τους έβλαψαν, σε πολλές περιπτώσεις, την κινηματογραφική τέχνη. Οταν όμως, ο κύριος υπουργός αποφασίσει να επιλέξει τα μέλη του δ.σ., δεν πρέπει να έχει για γνώμονα το ποιος είναι και ποιος όχι συνδικαλιστής. Υπάρχουν αξιόλογοι άνθρωποι, που όταν "εκπροσωπούσαν" κάποιο σωματείο, άλλαζαν προσωπικότητα. Ούτε επίσης είναι προσόν για το διορισμό τους το να μη είναι συνδικαλιστές. Πρέπει να κρίνεται η προσωπική τους ποιότητα. Ελπίζω να μη δημιουργηθεί ένα γκέτο παραγωγών και να είναι ανοιχτό το επάγγελμα στους παραγωγούς-σκηνοθέτες και σε όποιον νέο θέλει να ασκήσει το επάγγελμα. Γιατί και αυτός ο κλάδος έχει ανάγκη από νέο αίμα. Μεγάλα ερωτήματα, βέβαια, υπάρχουν για το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, όπως επίσης και για την οικονομική επιβάρυνση του ΕΚΚ με τόσους διευθυντάδες».


Καταδικάζει τους δημιουργούς

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ, ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ:

«Ο ενθουσιασμός, με τον οποίο οι εφημερίδες και το Διαδίκτυο διαχειρίστηκαν την είδηση για την ιστορική απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να εντάξει τον κινηματογράφο στην πρώτη σειρά της σύγχρονης έκφρασης του πολιτισμού, λειτούργησε δυστυχώς αντίστροφα. Το σχέδιο νόμου, συνταγμένο από αόρατες και παρασκηνιακές δυνάμεις που υπηρετούν και κυκλώνουν τον αφελή υπουργό Πολιτισμού, διαχειρίζεται με εγκληματική αδεξιότητα ουσιώδη θέματα που αφορούν αυτή καθ' αυτή την επιβίωση του κινηματογράφου. Είναι φανερό πως οι συντάκτες των εφημερίδων και της τηλεόρασης είχαν πλήρη άγνοια του σχεδίου νόμου, που πέρα από κάθε λογική διαγράφει ουσιαστικά το πνευματικό μέρος της κινηματογραφικής γλώσσας, ευνοώντας μέχρι σκανδάλου τους διαχειριστές και κάπηλους του κινηματογράφου, καταδικάζοντας τους πραγματικούς δημιουργούς στον ταπεινωτικό ρόλο του ικέτη».

Πηγή : http://www.enet.gr/